,,Przywilej Kazimierza króla potwierdzili: w niedzielę kwietnia 1509 r w Piotrkowie król Zygmunt I, w piątek po Oczyszczeniu N.M.P 1563 r również w Piotrkowie Zygmunt August, dając miastu prawo magdeburskie. To samo Stefan Batory w dn.23 stycznia 1578 r. Zygmunt III dn.28 maja 1615r i Władysław IV dn 6 stycznia 1640 r w Warszawie. W tym samym czasie Białaczów w części należy do rodziny Straszów, herbu Odrowąż, w częśći zaś do Korwinów Kochanowskich.”,,W 1671 r w zameczku Białaczowskim dn. 12 grudnia między Antonim na Białaczowie Kochanowskim i Zofią Rudzińską, oraz innymi potomkami, następuje dział miasteczka Białaczowa.” W 1723 roku nabywcą części dóbr Bialaczowa staje się Franciszek z Dębian Dembiński, kasztelan wojnicki.Po nim dziedziczy Ludwik Dembiński, kasztelaniec wojnicki. W 1727 roku nabyła Białaczów Jan Nałachowski, starosta Opoczyński.,, W dniu 2 lipca 1787 roku Stanisław syn Jana hrabia Małachowski, marszałek wielkiego Sejmu, dziedzic Białaczowa, daje miastu przywilej, który wraz sześcioma poprzednimi w dniu 1788 roku potwierdza Stanisław August.” Przypomnijmy- przywilej między innymi uwalnia mieszczan od poddaństwa, potwierdza prawo magdeburskie i określa lokalizację miasta.

FUNDATORZY I ZABYTKI

,,W 1797 roku wymurowany był w Białaczowie, kosztem Stanisława hrabiego Małachowskiego ratusz (dziś zw. Magistratem) z obu stron którego na wmurowanych płytach widnieje napis, wyrobiony żelaznymi literami: ,,CONSILIO ET JUSTITIAE SACRUM MDCCXCVI”

,,W 1800 roku Sranisław hr. Małachowski wzniósł w Bialaczowie pałac, którego boczne skrzydła półkolisto są zaokrąglone.Zachowane w pałacu listy i plany dowodzą że gmach ten stawiał architekt Kubicki. Dawny dwór stał na prost kościoła, po drugiej stronie drogi. Obecny proboszcz ks. St. Laskowski pamieta ów dwór o dużych oknach, rozebrany przed kilkunasty laty. Dziś na tem miejscu stoi szwajcarski domek dla ogrodnika.Dalej wznoszą się sztuczne ruiny, zaś po drodze idąc przez park ku pałacowi, po lewej stronie drogę ujrzymy wyspę z zasklepionemi piwnicami;nazywają ją wyspą Kochanowskiego, z tego wniosek że albo Kochanowscy, właściciele Bialaczewa usypać ją kazali, albo na cześć wielkiego poety, którego matka była Białaczewska z Policzny, wyspę tak nazwano'
Uwaga!!!! W najbliższym czasie nasza redakcja ma otrzymać dokumentację potwierdzającą że od wspomnianej wyspy, odchodzą dwie odnogi podziemnych tuneli, prowadzące do pałacu i kościoła. ,,Miejscowa tradycja twierdzi, ze dawny kościól stał w tem miejscu, w którem stoją dziś zabudowania dworskie i gorzelnia. Że w miejscu obecnego kościola stała dawniej kaplica dworska (dzisiejsze prezbyterjum) , do której przybudowano nawę. Wtedy dawny kościól rozebrano.
Fundatorem kościola w Białaczowie był Jan Prandota Odrowąż piszący się z Białaczewa, biskup krakowski.” ,,Dn. 21 maja 1778 roku skutkiem uderzenia pioruna zgorzał wierch kościelny z sygnaturką. Lud ratując wnetrze kościola popsuł organy, ambonę, poniszczył ołtarze” Pod kościołem znajduje się sześć sklepionych grobów w których spoczywają dziedzice, fundatorzy, matki biskupów Załuskich, notariusz.

DAWNE NAZEWNICTWO MIEJSCOWOŚCI.

,,Do parafii należało 12 wiosek prócz miasta: PARCZEW,ZAKRZEW,SANDÓW,GIEŻÓW,SOBIEŃ, OSSA, MIEDZIONE, WOLA RADWAN,ZELAZOWICE,MIEDZNA I WĄGLANY.”

To tylko fragmenty zapisane w tamtych czasach przez autora. Historia Białaczowa, jak sami widzimy, jest bardzo interesująca i nie do końca w niektórych kwestiach wyjaśniona. Pierwsze wzmianki o Białaczowie pochodzą z 1191 roku, stąd możemy przyjąć że nasza historia liczy już 826 lat. Oczywiście, to tylko przypuszczenia. Mamy nadzieję że może ktoś komu bliska jest historia i zabytki naszej gminy, zainteresuje się badawczo i naukowo rodowodem. My ze swej strony obiecujemy że ten temat będziemy co roku przywoływać, a fakcie istnienia podziemnych korytarzy poinformujemy odpowiedni Uniwersytecki Instytut zajmujacy się badaniami archeologicznymi.
Zwracamy się też do Państwa o udostępnianie wszelkich dokumentów historycznych czy podzielenie się uwagami i informacjami o historii gminy. Z rozmowy z mieszkańcami gminy na powyższy temat, padła sugestia by powołać do życia Społeczny Komitet Historii i Zabytków Gminy Bialaczów. Co Wy na to?

Zbigniew Szpoton