Naszym czytelnikom chciałabym przedstawić historie, jak dawniej wyglądał Nowy Rok, a jak dziś. Opis, który zamieszczam poniżej jest bardzo ciekawy i sami go przeczytajcie i oceńcie.
W dzisiejszych czasach powitanie Nowego Roku jest obchodzone hucznie przy szampanie, pokazie fajerwerków, zabawie do białego rana czy muzyce, każdy spędza tą noc w odpowiedni dla siebie sposób. Jedni z przyjaciółmi, inni z rodziną w domu, a jeszcze inni na balu albo poza domem, ponieważ jak mówi przysłowie: ,,Jaki sylwester, taki cały rok".
Natomiast dawniej nasi pradziadowie, zamiast na hucznych balach, zwykle witali Nowy Rok w domowym zaciszu. W sylwestrowy wieczór rodziny, ich przyjaciele i sąsiedzi, zbierali się, by składać sobie życzenia, a gdy wybiła północ, trzaskali z bicza i strzelali z rusznic, by wygonić stary rok, a powitać Nowy Rok.
Sylwestrowe bale i hulanki nie mają w Polsce zbyt długiej tradycji, jeszcze w XIX wieku, należały do rzadkości, urządzano je głównie w miastach i to w najbogatszych domach.
Sylwester przypominał nieco wigilię Bożego Narodzenia, jednak nie zachowywano postu i raczono się różnymi mięsnymi przysmakami. Nie dzielono się też opłatkiem. Wiele obrzędów na Sylwestra wiązało się z jedzeniem. W wiejskich domach pieczono całe stosy małych chlebów i bułeczek zwanych bochniaczkami lub szczodrakami. Obdarowywano nimi domowników na zdrowie i pomyślność oraz bydło w oborze, żeby dobrze się chowało. Był to również dar zwyczajny, przeznaczony dla sąsiadów i kolędników, których spodziewano się nazajutrz, a więc w dniu Nowego Roku.
Sylwester, czyli przechodzenie ze starego w Nowy Rok, to czas magiczny, pełen zwyczajów i obrzędów. Wszystkie wróżby były traktowane z przymrużeniem oka, a jeśli by się sprawdziły, to tym większa i milsza była niespodzianka. Aby nie przynieść zmartwień i problemów w przyszłości, należy w sylwestrową noc wszelkie kłopoty spisać na czerwonym papierze, a następnie spalić, by odciągnąć nieszczęście. W sylwestra nie wolno sprzątać, gdyż jak mówi przesąd, wymiata się szczęście. W tym dniu gospodynie domowe muszą jedynie zadbać o lodówkę, gdyż odegna to biedę w następnym roku. Wieczorem panie powinny zadbać o piękny wygląd i założyć na siebie nową bieliznę, koniecznie z metką, gdyż wróży to powodzenie u płci przeciwnej w następnych miesiącach. Kolejny sposób na poznanie przyszłości to wróżba z szampanem. Duże bąbelki chaotycznie poruszające się w kieliszku zapowiadają rok przemian i romansów. Eleganckie bąbelki drobne unoszące się równymi łańcuszkami do góry, zwiastują zdrowie oraz pogodne dni w życiu rodzinnym. Bąbelki krzyżujące się sygnalizują, że należy zadbać o zdrowie i nie wolno szastać pieniędzmi. W tą magiczną noc warto też spojrzeć w niebo, jeżeli dostrzeżemy jasne i piękne gwiazdy, a rankiem nad horyzontem i bezchmurnym niebem wzejdzie promienne słońce, to najbliższy rok będzie bardzo pomyślny.
Wyjątkowym kultem magicznej nocy cieszy się zegar. Tuż po północy należy go nakręcić, gdyż przynosi to pomyślność domowników. Z kolej najstarsza osoba w rodzinie powinna wtedy szeroko otworzyć okno lub drzwi, by wpuścić, co stare, a zaprosić do środka Nowy Rok i życzliwe domowi duchy.
Również z Nowym Rokiem wiąże się wiele tradycji i zwyczajów. Pierwszy noworoczny gość, który przekroczy próg naszego domu, to zapowiedz pomyślności lub całorocznego pecha. Najlepszym zwiastunem szczęścia jest mężczyzna. Z kolei każda kobieta zapowiada kłopoty dla całej rodziny. Dawniej wchodzący gość do domu witał gospodarzy słowami: ,,Na szczęście, na zdrowie, na ten Nowy Rok, żeby wam się rodziła kapusta i groch, a ziemniaki jak pniaki?. Wszystkie składane wówczas życzenia noworoczne były traktowane bardzo poważnie, gdyż wierzono, że mogą mieć rzeczywisty wpływ na ludzkie losy. W Nowy Rok kalendarzowy młodzież robiła gospodarzom różne psoty, które wymyślano na poczekaniu. Żarty i wybryki młodzieży w tym dniu były tolerowane, gdyż uważano, iż cały rok będzie szczęśliwy, wesoły i beztroski. Nowy Rok był przede wszystkim dniem wróżb dotyczącym pogody i urodzaju. Począwszy od 1 stycznia w ciągu dwunastu dni obserwowano niebo, by odgadnąć pogodę na kolejne miesiące roku. Wróżby często ujawnione były w przysłowiach: ,,Jaki Nowy Rok jasny i chłodny, to cały roczek pogodny i rodny?, ,,Gdy Nowy Rok mglisty, to zjedzą kapustę glizdy?. W Nowym Roku, tak jak w całym okresie świątecznym, do domu przychodzili kolędnicy. Wśród nich bywały kilkuletnie dzieci z ubogich rodzin, które, gdy weszły w obejście, uderzały kijami w strzechę i wołały: ,,Przyślijmy tu po kolędzie".
W dzisiejszych czasach dzień Nowego Roku jest na ogół cichy i spokojny, a ulice niemal bezludne, gdyż wszyscy odpoczywają po nocnych zabawach. W związku z tym dzień Nowego Roku nosi żartobliwą nazwę ,,Dnia Świątecznego Śpiocha?.
Z okazji zbliżającej się nocy Sylwestrowej życzę wam wszystkim udanej zabawy Sylwestrowej oraz Szczęśliwego Nowego Roku 2014. Sylwia Chałubińska |