Wybory do sejmu w przedwojennej gminie Białaczów-cz I
Dodane przez zbigniew dnia Wrzesie� 23 2019 17:59:37
Iść czy nie iść na wybory? Jeśli iść, to na kogo głosować? Część Polaków już zadecydowała, jakiej odpowiedzi udzielić na te pytania, pozostali uczynią to wkrótce. A już 13 października zapisana zostanie kolejna karta polskiego nowoczesnego parlamentaryzmu, który w dojrzałej postaci zaistniał w odrodzonej Rzeczpospolitej. Wtedy też, w II RP, nasi pradziadowie stawali przed takimi samymi problemami, jak my obecnie.
W okresie międzywojennym obywatele Polski sześciokrotnie udawali się do urn wyborczych, by wskazać, kto ma być ich przedstawicielem w sejmie (w 1919, 1922, 1928, 1930, 1935 i 1938 roku). Za reprezentatywne i demokratyczne uznać należy drugie, trzecie i – z pewnymi zastrzeżeniami – czwarte wybory z wyżej wymienionych. Jeśli zatem przyjmiemy, że wyniki wyborów do sejmu najpełniej odzwierciedlają polityczne preferencje społeczeństwa, to warto przyjrzeć się danym statystycznym dotyczącym wyborów w 1922, 1928 i 1930 roku. Za najistotniejsze uznać należy informacje dotyczące frekwencji wyborczej oraz stopnia poparcia list poszczególnych komitetów wyborczych. Szczegółowe dane na ten temat znaleźć można w opracowaniach Głównego Urzędu Statystycznego. Dzięki nim możliwe jest dokonanie analizy zachowań wyborczych na szczeblu każdej gminy, a więc i gminy Białaczów. /czytaj więcej/
Rozszerzona zawartość newsa
Warto w tym miejscu podkreślić, że przedwojenna gmina Białaczów zarówno kształtem terytorialnym, jak i liczbą ludności nie różniła się w znaczącym stopniu od gminy dzisiejszej. Według danych z pierwszego spisu powszechnego (1921) zamieszkiwały ją 6273 osoby, z tego 6078 to katolicy, 194 deklarowało wyznanie mojżeszowe, był także 1 ewangelik. Do końca istnienia II RP liczebność ludności gminy nie uległa istotnej zmianie, oscylując między sześcioma a siedmioma tysiącami.
Drugie wybory do sejmu RP odbyły się 5 listopada 1922 r. W gminie Białaczów do głosowania uprawnione były 2863 osoby, a skorzystało z tego prawa 2414 osób. Dawało to frekwencję, o jakiej dzisiejsi polscy politycy mogą tylko pomarzyć – 83,3%. W porównaniu ze średnią krajową (67,8%) gmina Białaczów wypadała bardzo dobrze. Tu jednak konieczne jest pewne wyjaśnienie. Otóż średnią krajową frekwencji obniżały znacznie gorsze wyniki w województwach wschodnich, zamieszkanych głównie przez Ukraińców i Białorusinów, z obojętnością, a nawet wrogością odnoszących się do instytucji państwa polskiego. W województwach centralnych i zachodnich frekwencja powyżej 80% nie była czymś wyjątkowym. Za wyróżniające można uznać gminy takie jak Drzewica, gdzie na wybory poszło 91,2% mieszkańców.
W gminie Białaczów zdecydowanym zwycięzcą wyborów w 1922 r. okazało się Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” (partia centrowa), na którego listę oddano 42,8 % głosów. Bardzo dobry wynik uzyskał też prawicowy Chrześcijański Związek Jedności Narodowej (37,5%, koalicja Narodowej Demokracji i chadecji). Warto dodać, że wspomniane wyżej siły polityczne triumfowały także w całym powiecie opoczyńskim, zdobywając razem 68% głosów. W skali kraju ich sukces nie był już tak wyraźny: prawicowy ChZJN uzyskał poparcie 28,8% ogółu elektoratu, „Piast” – 12,9%.. Reprezentantka lewicy, Polska Partia Socjalistyczna, musiała zadowolić się 10% udziałem w puli oddanych głosów. Takiego wyniku nie uzyskała w Białaczowie, jednak poparcie 8% miejscowego elektoratu dało jej „miejsce na podium”.
dr Tadeusz Wojewoda