Gmina Białaczów leży w południowo – wschodniej części powiatu opoczyńskiego. Zamieszkuje ją niemal 6000 ludzi. Jego historia sięga początku XIII wieku. Ogromny wpływ na jej losy miał założyciel i fundator pierwszego kościoła – biskup krakowski Prandota herbu Odrowąż. Kolejną ważną postacią w historii Białaczowa był marszałek Sejmu Czteroletniego Stanisław Małachowski. To właśnie on w 1787 roku zniósł pańszczyznę, oddał mieszkańcom wolność i pewnego dnia zamarzył o budowie zapierającego dech w piersiach pałacu…
Pałac Małachowskich w Białaczowie
Małachowski przekuł swoje marzenia w rzeczywistość. Budowa Pałacu w Białaczowie rozpoczęła się w roku 1799 i zakończyła prawdopodobnie w 1803 roku. Głównym projektantem był Jakub Kubicki. W latach 1825-1830 budowana była oranżeria. W skład zespołu pałacowego wchodzą także pawilon wschodni i zachodni, oficyna, a także romantyczne ruiny i park o powierzchni 15 ha.
Trudna historia
Losy zespołu pałacowo-parkowego w Białaczowie są bardzo trudne. Obiekt przeszedł wiele różnych zawirowań. Po śmieci Stanisława Małachowskiego trafił pod opiekę jego brata Antoniego, a potem jego syna Ludwika. Najstarsza córka Ludwika przepisała w 1888 roku obiekt hrabiemu Ludwikowi Broel – Plater. Pałac pozostał w rękach rodziny Platerów aż do roku 1944. Potem przeszedł pod opiekę Skarbu Państwa. Z jego losami jest także związana matka Jana Kochanowskiego z domu Anna Białaczowska.
Ustalenie własności
Po II wojnie służył jako magazyn zboża i szkoła podstawowa. Następnie w latach 1952-1954 przeszedł gruntowny remont i stał się siedzibą Domu Pomocy Społecznej, który to w 2012 roku został przeniesiony do Niemojowic. Od tamtego czasu Pałac Małachowskich w Białaczowie niszczeje. Ustalenie kto powinien być jego prawnym właścicielem trwa od lat. W związku z tym, że leży na terenie powiatu opoczyńskiego, to ta instytucja sprawuje na nim opiekę, wynajmuje ochronę itd. Jednak powiatu nie stać na przywrócenie tego obiektu do lat jego dawnej świetności, a kiedyś było tam naprawdę pięknie…
Pałac inspiruje
Pałac w Białaczowie chciałam odwiedzić już dawno temu. Było to właściwie jedno z moich największych podróżniczych marzeń. Nie tylko dlatego, że od zawsze robi na mnie ogromne wrażenie, ale także dlatego, że Białaczów jest związany z losem mojej rodziny. Zawsze zwracał moją uwagę podczas wyjazdów do mojej babci. Szczególnie pięknie prezentuje się wieczorem, kiedy jest oświetlony. Moja wyobraźnia pracuje wtedy na najwyższych obrotach. Wyobrażam sobie jak kiedyś tętniło tam życie. Jak pięknie i klimatycznie musiało być w środku. Jakiej zastawy używano podczas serwowania dań, jakie były tam meble, książki…. / ciąg dalszy- czytaj więcej/
Rozszerzona zawartość newsa
Nie znam też osoby z Białaczowa, która nie miałaby różnych wspomnień związanych z Pałacem Małachowskich. Jedni, tak jak moja babcia pamiętają go z czasów II wojny światowej, inni wspominają spacery po tamtejszym parku podczas wagarów Są też tacy, którzy za czasów szkoły podstawowej występowali tam przed pensjonariuszami Domu Pomocy Społecznej. Znam też takich, którzy pomagali na planie filmu „Zimna wojna”. Wokół Pałacu krąży także mnóstwo legend. Chociażby ta mówiąca o tym, że między budowlą a kościołem pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela był wydrążony tajemnicy tunel.
Ja po raz pierwszy pojawiłam się tam latem 2021…
Pałacowe wnętrza
Żeby wejść na teren Pałacu Małachowskich w Białaczowie potrzebna jest zgoda powiatu opoczyńskiego. Na terenie obiektu znajduje się ochrona i dodatkowo jest on monitorowany. Wszelkie próby nielegalnego wejścia na teren zespołu pałacowego mogą skończyć się bardzo nieprzyjemnie. Ja od kiedy uzyskałam pisemną zgodę nie mogłam się doczekać wyprawy do i odliczałam dni do wyjazdu. Latem 2021 wreszcie mi się to udało. Choć podróż z Opoczna do Białaczowa trwa zaledwie kilkanaście minut, to dla mnie była to wieczność. Po tym jak zostawiłam samochód przy bramie wejściowej czułam ogromne podekscytowanie.
Smutna przyszłość
Po obiekcie oprowadzała mnie pani z ochrony. Niestety do części pomieszczeń nie można już wchodzić. W fatalnym stanie są chociażby piwnice. Czas zrobił swoje. Pałac z każdym kolejnym rokiem niszczeje coraz bardziej. Nie jest niestety ogrzewany. Mimo tego, że ten obiekt mówiąc łagodnie nie wygląda najlepiej, to panuje tam fantastyczna i absolutnie wyjątkowa atmosfera. Wielkość pomieszczeń naprawdę robi wrażenie. Sala balowa jest ogromna i dodatkowo pięknie zdobiona. Moją uwagę zwrócił korytarz z ogromnymi przeszklonymi drzwiami, z którego można było wejść na teren parku.
Nawet w chwili obecnej Pałac Małachowskich w Białaczowie z zewnątrz prezentuje się naprawdę pięknie. Nic więc dziwnego, że ekipa filmu „Zimna wojna” zdecydowała się na zorganizowanie tam planu zdjęciowego. Takim też sposobem front obiektu możemy zobaczyć w bardzo wielu scenach. Na scenografię ogromny wpływ miała chociażby OSP Białaczów. Dzięki pracy strażaków w bardzo krótkim czasie można było szybko zmienić klimat z zimowego na wiosenny i na odwrót. Pojawienie się filmowców na terenie Białaczowa dało ogromną nadzieję na odmianę dalszych losów tego niezwykłego Pałacu. Niestety niewiele się zmieniło. Ja bardzo wierzę, że może uda się jeszcze to piękne miejsce uratować…
Autor tekstu i zadjęc: KAROLINA PADUSZYŃSKA
www.zastrzykinspiracji.pl